Hugo de Vriespark, Abcoude
Plaquette Hugo de Vries, in het park dat naar hem vernoemd is. Hier in 2024 geplaatst
Deze plaquette heeft van 1937 tot begin 2024 in de Hortus Botanicus aan de Plantage Middenlaan te Amsterdam gestaan. De kunstenaar Jacobs is vooral bekend om zijn beeldhouwwerk aan gebouwen, onder meer aan de Beurs van Berlage, het Vredespaleis en het stadhuis van Rotterdam.
Waarom een plaquette in Abcoude van een beroemde bioloog – die zelfs ‘een tweede Darwin’ werd genoemd – en waarschijnlijk nooit in Abcoude is geweest?
De band tussen Abcoude en Hugo de Vries is te danken aan kunstenares Otteline Adriana Roos Vlasman, weduwe van de burgemeester die in 1913 uit bewondering het Hugo de Vriesfonds opricht.
Vanaf 1926 stelt Roos Vlasman haar eigen huis en tuin beschikbaar voor een genetisch instituut ‘den naam Hugo de Vries waardig’. Dat plan mislukt, maar het park draagt nog steeds zijn naam.
HVGO DE VRIES
DOCTRINÆ HEREDITATIS FVNDATOR
(Vrij vertaald: Grondlegger van de erfelijkheidsleer)
Over Hugo de Vries de ‘TWEEDE DARWIN’
(bron: bionieuws.nl)
Onderwijsprent van de teunisbloem, het belangrijkste onderzoeksobject van Hugo de Vries, Jan de Veth (bron bionieuws.nl / Erfgoedcollectie UvA).
De Vries was vooral in de Verenigde Staten ongekend populair. Op uitnodiging gaat hij in 1904, 1906 en 1912 op tournee langs Amerikaanse onderzoeksinstituten en haalt vier eredoctoraten op. Dit vanwege zijn rol in de herontdekking van de erfelijkheidswetten van Mendel in 1900, maar vooral voor zijn mutatietheorie die hij vanaf 1901 in twee boekdelen publiceert. Hij geldt al snel als een ‘tweede Darwin’, die door zijn onderzoek aan teunisbloemen heeft ontdekt dat door mutaties heel snel nieuwe soorten kunnen ontstaan. De Vries doorliep een bliksemcarrière in de plantenfysiologie en evolutiebiologie. Hij doet vanaf 1877 belangwekkend onderzoek aan osmose, turgor en celstrekking, correspondeert over de groei van klimplanten met Charles Darwin en speelt en passant een hoofdrol in het schisma tussen floristen en experimentele plantkundigen waardoor de KNBV een tijdlang in twee afdelingen opsplitst (zie: themanummer ‘150 jaar Hugo de Vries’ uit 1998 op bionieuws.nl).
Tussen 1900 en 1910 verkeert zijn roem op een toppunt, maar het noodlot wil dat juist dan steeds meer wetenschappers kritiek uiten op zijn kruisingsexperimenten met teunisbloemen. Zo vragen Britse onderzoekers zich af of de grote teunisbloem (Oenothera lamarckiana) wel een zuivere soort is. De ontdekking van afwijkende aantallen chromosomen in een aantal mutanten van de teunisbloem laat het door De Vries opgebouwde bouwwerk op zijn grondvesten schudden. De slechte verstandhouding met zijn collega’s, de moeizame bouw van het laboratorium en de aanhoudende kritiek op de teunisbloem en daarmee de mutatietheorie, zij zullen allemaal op hun eigen wijzen hebben bijgedragen dat De Vries ernaar ging verlangen Amsterdam te verruilen voor iets anders. Nog voor zijn emeritaat en al een jaar na de feestelijke opening van het nieuwe lab vertrekken De Vries en zijn vrouw Wies in 1916 naar het boerendorp Lunteren op de Veluwe. Ze betrekken daar twee naast elkaar gelegen villa’s, De Boekhorst als woonhuis en De Driest als laboratorium. De Vries beschikt daar over vier kassen om zaailingen op te kweken, laat dertien wagons met klei aanvoeren om in de proeftuin teunisbloemen te kunnen telen, ontmantelt zijn proeftuin in Amsterdam en brengt alle overblijvende planten over naar Lunteren.
Meer lezen: https://bionieuws.nl/article/1569641/beroemdste_bioloog_van_nederland
Hugo de Vries (1896), portret door de Amsterdamse kunstschilder Jan Veth (bron bionieuws.nl /Erfgoedcollectie UvA)
Er zijn in Nederland tientallen Hugo de Vrieslanen, -pleinen, -straten en -wegen, maar de echte erfenis van deze wereldberoemde plantkundige concentreert zich in drie plaatsen: Amsterdam, Abcoude en Lunteren. Natuurlijk de Plantagebuurt in Amsterdam, waar sinds 1915 het Hugo de Vries-laboratorium voor bijzondere plantkunde (Plantage Middenlaan 2, nu bedrijvencentrum De Groene Plantage) staat, zijn woonhuis (Plantage Parklaan 9) met gedenksteen (‘Hier woonde en werkte Hugo de Vries – 1884-1916’) en er tegenover het ‘Poortje van Hugo de Vries’, dat hem snel toegang verschafte tot zijn proeftuin in de Hortus Botanicus. Een kroonjuweel van de hortus is de voor hem gebouwde monumentale Palmenkas waarin hij – naar verluidt – de kaneelboom en twee tropische vijgen (Ficus macrophylla en F. lyrata) zelf plantte ten behoeve van het onderwijs.Opmerking: Tabel wordt nog aangevuld met verdere gegevens.
| Kunstenaar | |
| naam | Eduard Jacobs |
| geboortejaar | 8 juni 1859, overleden 11 januari 1931 |
| geboorteplaats | Amsterdam |
| website | https://nl.wikipedia.org/wiki/Eduard_Jacobs_(beeldhouwer) |
| object | |
| titel | Plaquette Hugo de Vries |
| bijnaam | |
| onthulling / ingebruikneming | 15 maart 2024, door burgemeester Maarten Divendaal. |
| budget / begroting / kosten | |
| formaat | |
| technieken | |
| materialen | |
| uitvoering | |
| omschrijving | |
| locatie | |
| soort locatie | Park |
| adres | Hugo de Grootpark |
| plaats | Abcoude |
| opdrachtgever/opdracht | |
| opdrachtgever | |
| soort opdrachtgever | |
| soort opdracht | |