2009, Water aan het woord, Elspeth Pikaar, Maria Ikonomopoulou

Aan voet/fietspad op de Ringdijk (tussen P.Joostenln-Burg.de Voogtln), Willnis

Ligt aan de bewegwijzerde wandelroute: Spoordijkroute

Het Algemeen Dagblad editie Groene Hart van 17 mei 2021 beschreef een wandeling rondom dit monument (8 km), zie onderaan deze pagina.

Water ah woord 01-E Pikaar-M Ikonomopoulou

 Uit de inleiding van het boek ‘Water aan het woord’

De opdracht om naar aanleiding van de dijkverschuiving een kunstwerk te maken en om hierbij de bewoners te betrekken, gaf ons de kans om dit dorp op een bijzondere manier te leren kennen. We wilden iets maken waar omwonenden en voorbijgangers bij stil konden staan. Een kunstwerk dat niet alleen uitdrukking geeft aan wat het water destijds teweeg heeft gebracht, maar ook aan de andere kanten van water. Een werk dat bovendien vragen oproept over de betekenis van water.

Zo ontstond het idee om een keramisch zitelement te realiseren op de kruin van de gerenoveerde dijk, ter hoogte van waar de verschuiving heeft plaatsgevonden. Op deze plek kan men heerlijk van het water genieten, met zijn gezellige vaarverkeer en zwemplezier in de zomer, terwijl aan de andere kant de resten van de verschoven veendijk gedachten oproepen aan wat het water in het verleden heeft aangericht.

Als bouwstenen voor het kunstwerk hebben we de woorden van betrokken bewoners van Wilnis en omgeving gebruikt. Hiervoor hebben we veel mensen uit Wilnis gesproken en ontmoet. Via de vijf basisscholen in het dorp hebben we alle kinderen uit groep acht benaderd. Honderdvijftien mensen hebben voor ons op papier gezet hoe zij de dagen vóór de dijkverschuiving, het moment zelf en de periode erna hebben beleefd. Hun verhaal over de verwarring, de eerste acties in huis, het vertrek. Over hoe Wilnis er de volgende dag uitzag, het elkaar helpen, het herstel. En over de betekenis van water.

Al deze persoonlijke verhalen, zijn de onmisbare bron geweest waaruit wij de fragmenten hebben kunnen putten die op het kunstwerk in zilveren letters zijn aangebracht. Deze zinsneden weerspiegelen de gebeurtenis en laten het water aan het woord via de verhalen van de betrokkenen.

Onderaan op deze pagina zijn foto’s te zien van het vandalisme tijdens de jaarwisseling 2020-2021.

Water ah woord 11-E Pikaar-M Ikonomopoulou-op de achtergond restant opgestulpte dijkvoet

De opgestuwde dijkvoet is bewaard gebleven (de langwerpige bult boven de bank).

Informatiebord nabij de bank over de Dijkverschuiving. Het oorspronkelijke bord van 26 augustus 2004 is door vandalisme twee keer vernield. Na vele jaren is begin 2018 dit bord opnieuw geplaatst. De tekst bij de cirkel spreekt over “de oude dijk”, maar feitelijk is dit de opgestuwde dijkvoet, zie foto onder.

Luchtfoto van de dijkverschuiving. Foto ANP. Een stuk dijk van 60 meter is aan de westzijde 5,5 meter en aan de oostelijke rand 7,5 meter verschoven. In het kader is de opgestuwde dijkvoet aangegeven, die bewaard is gebleven.

Water ah woord 03-E Pikaar-M Ikonomopoulou-tekst begint op korte kant

Gerelateerd kunstwerk op de Ringvaart hier: Dijkgedicht (2023) is wel vergaan

kunstenaars zitelement
naam Elspeth Pikaar
geboortejaar 29 maart 1962
geboorteplaats London
woonplaats Van Oldenbarneveldtstr 18-II, Amsterdam, 020-4883470- 06 20418887
website http://www.elspethpikaar.nl/
naam Maria Ikonomopoulou
geboortejaar 1961
geboorteplaats Kalamata, Griekenland
woonplaats Rotterdam, sinds 1985
website http://www.mariaikonomopoulou.com/
Ontwerper boek
naam Esther de Boer.
geboortejaar
geboorteplaats
woonplaats
objecten
titel Water aan het woord (boek en zitelement)
onthulling / ingebruikneming Boek: 29 augustus 2008, 5 jaar na de verschuiving
Zitelement (bank): 8 april 2009
budget / begroting / kosten
formaat Boek: 21h x 14b x 0,8d
Zitelement: 500b x 57d x 53h
technieken
materialen Keramiek, platinaglazuur
uitvoering Boek: 128 pagina: ISBN 978 90 813 3771 7, oplage 2300, druk Drukkerij Verweij, Mijdrecht.
Zitelement: Structuur 68, Zuliani kunst en terrazzo. Constructieadvies: Aales van Leeuwen
omschrijving Boek met herinneringsteksten van bewoners en leerlingen uit groep acht van de plaatselijke basisscholen (totaal 115 personen).
Zitelement met teksten van bewoners in zilveren letters, staat op de plaats waar de dijk is verschoven is. Vanaf de bank is er zicht op het restant van het verschoven dijklichaam aan de voet van de herstelde dijk.
locatie
soort locatie Dijk
adres Ringdijk (tussen Pieter Joostenlaan en de Burg. De Voogtlaan)
plaats Wilnis
opdrachtgever/opdracht
opdrachtgever Gemeente de Ronde Venen
soort opdrachtgever Gemeentelijke overheid
soort opdracht Kunstopdracht openbaar
Water ah woord 12-E Pikaar-M Ikonomopoulou-kunstenaars op de bank

De kunstenaars Maria (links) en Elspeth (rechts)

Water ah woord 04-E Pikaar-M Ikonomopoulou

Alle Wilnissers kregen het boek ‘Water aan het woord’

Begin september 2008 kregen alle inwoners van Wilnis van de gemeente een exemplaar van het boek ‘Water aan het woord’. Het boek werd officieel aangeboden tijdens de bijeenkomst op vrijdag 29 augustus toen werd stil gestaan bij de dijkverschuiving 5 jaar geleden, in het park onderaan de dijk.

Water ah woord 14 boekomslag met tekst in reliëf (preegdruk)

Integrale inleidingstekst van het boek ‘Water aan het woord’

Wilnis. We waren hier geen van beiden eerder geweest. We kenden het dorp alleen van de televisiebeelden over de dijkverschuiving van vijf jaar geleden. In januari 2008 was ons eerste bezoek en inmiddels hebben we de wisseling van de seizoenen mogen zien in De Ronde Venen. Aankomend vanuit Amsterdam en Rotterdam was onze verbazing over de schoonheid van de omgeving steeds het eerste wat we deelden.

De opdracht om naar aanleiding van de dijkverschuiving een kunstwerk te maken en om hierbij de bewoners te betrekken, gaf ons de kans om dit dorp op een bijzondere manier te leren kennen. We wilden iets maken waar omwonenden en voorbijgangers bij stil konden staan. Een kunstwerk dat niet alleen uitdrukking geeft aan wat het water destijds teweeg heeft gebracht, maar ook aan de andere kanten van water. Een werk dat bovendien vragen oproept over de betekenis van water.

Zo ontstond het idee om een keramisch zitelement te realiseren op de kruin van de gerenoveerde dijk, ter hoogte van waar de verschuiving heeft plaatsgevonden. Op deze plek kan men heerlijk van het water Water ah woord 15 boekomslag binnenzijde zilverkleuriggenieten, met zijn gezellige vaarverkeer en zwemplezier in de zomer, terwijl aan de andere kant de resten van de verschoven veendijk gedachten oproepen aan wat het water in het verleden heeft aangericht.

Als bouwstenen voor het kunstwerk hebben we de woorden van betrokken bewoners van Wilnis en omgeving gebruikt. Hiervoor hebben we met plezier en interesse veel mensen uit Wilnis gesproken en ontmoet. Via de vijf basisscholen in het dorp hebben we alle kinderen uit groep acht benaderd. We waren onder de indruk van de herinneringen die zij nog hadden aan toen zij zes of zeven jaar waren. Door deze kinderen kwamen wij in contact met ouders en grootouders. En zij lieten ons op hun beurt weer kennismaken met andere familieleden, buren, vrienden en collega’s. We hebben in huiskamers en kantines koffiegedronken en op vele stoepen en in vele voortuinen van het dorp waardevolle gesprekken gevoerd. Honderdvijftien mensen hebben voor ons op papier gezet hoe zij de dagen vóór de dijkverschuiving, het moment zelf en de periode erna hebben beleefd. Hun verhaal over de verwarring, de eerste acties in huis, het vertrek. Over hoe Wilnis er de volgende dag uitzag, het elkaar helpen, het herstel. En over de betekenis van water.

Al deze persoonlijke verhalen, gebundeld in dit boek, zijn de onmisbare bron geweest waaruit wij de fragmenten hebben kunnen putten die op het kunstwerk in zilveren letters zijn aangebracht. Deze zinsneden weerspiegelen de gebeurtenis en laten het water aan het woord via de verhalen van de betrokkenen.

Tijdens het ontstaansproces hebben we veel gekregen: gastvrijheid, verhalen, belangstelling. We zijn blij om dit terug te kunnen geven in de vorm van het kunstwerk en danken iedereen die water aan het woord mogelijk heeft gemaakt.

Elspeth Pikaar Maria Ikonomopoulou

 Water ah woord 07-E Pikaar-M Ikonomopoulou

De woorden op het zitelement

bron: boekje Water aan het Woord

en toen kwam het water – Tonny van Beek-van Dijk

de dag ervoor ging ik varen – Daan de Jong

de zoveelste lange warme dag – Sophy Ann Bakkeren

naar bed met de ramen open – Marianne White

ik zag het water komen – David van Drooge

26 augustus om half twee ’s nachts – Nico Oudshoorn

een raar geluid – Nico Oudshoorn

het was weken gortdroog geweest – Hans Walder

zwart water – Aales van Leeuwen

luid gebonk – Guusje van Staveren-Jaski

druk gepraat – Alie Mesken-Boer

aardedonker – Alie Mesken-Boer, Herman van Soest sr, Wilco Jager

een heleboel mensen in pyjama – Willy Schüller

springen en stampen in het water – Aales van Leeuwen

op zoek naar een zaklamp – Loes Corthals-de Munck

zo veel geraas – Cunéra Gouw

de sterren stonden aan de hemel – Cunéra Gouw

snel wassend water – Tannie de Rooy

waar moet je beginnen? – Geurt en Mirelle Plomp

een beetje verdwaasd – Loes Corthals-de Munck

de kinderen wakker maken – Marianne White

water, heel diep water – Declan Blom

konijntje gauw naar boven – Jeanne Versteeg

alle foto’s naar zolder gebracht – Anna White

ik was toen zes jaar – Immee Jager

je kan niet zonder water – Raymon Drost

met laarzen aan naar buiten – Susan Verheijen

brood en drinken in tassen – Loes Corthals-de Munck

op pappa’s schouders – Sophy Ann Bakkeren

het water holde snel de berm uit – Trix Leeuwenburgh-van Strien

hoe vinden we ons huis terug? – Jeanne Versteeg

het was echt supererg – Lotte Bras

gauw naar mijn moeder – Willy Schüller

alles vol water – Jaijmy Moen

bomen hingen schots en scheef – Trix Leeuwenburgh-van Strien

opa haalde koeien uit de tuinen – Wilfred Meijers

ik begon het een beetje te snappen – Thijs Tiemens

het water ging woest tekeer – Robin de Heeten

boten op de bodem – Lois Volmer, Robin de Heeten

samen vissen redden – Amy Scheren

er was die dag geen school – Iris Prange

zoveel water om me heen – Merijn Biankestijn

stoepen stonden schuin – Ellias Aduden

hozen met blikjes – Sophy Ann Bakkeren

er dreven struiken voorbij – Karel Bakkeren

ik spring er nog met veel liefde in – Michel van Eijk

de grond was weggetrokken – Leen en Fien Meyer

nog nooit zoiets gezien – Jos van der Jagt

we hebben koffie – Aales van Leeuwen

niet spotten met water – Nico Oudshoorn

reuzenstrobalen – Herman van Soest sr.

als door een wonder – Jos van der Jagt

een dikke laag klei – Leen en Fien Meijer

het water bleef voor de drempel hangen – Daniëlle van Diemen

onzichtbare slootjes – Jos van der Jagt

kiepers vol grond en kranen – Denise van der Vaart

het was niet praten, maar doen – Herman van Soest sr.

het water bulderde – Klaas Alblas

er was altijd herrie – Leen en Fien Meijer

dit waren lange dagen – Olga Plant-Faltay

iedereen praatte met iedereen – Sophy Ann Bakkeren

helemaal nat – Frans Zaal

mijn wereldje op z’n kop – Michel Swaab

we zijn liefdevol opgevangen – Sophy Ann Bakkeren

ladingen zand – Jos van der Jagt

het is het lekkerste drinken – Debora Meijers

dagen samen gegeten en gedronken – Lieke Feijen

dingen kunnen misgaan – Lex Tillart

we wonen en werken op pudding – Aales van Leeuwen

nu zit het water op de goede plek – Clint van Ee

ons huis is weer teruggeschoven – Richt Bouma-Bakker

dichter bij elkaar – Hans Walder

nu is het leuk, maar toen niet – Bastiaan Fransen

er zijn in onze buurt veel wateren – Eveline Lek

aan weggaan hebben we nooit gedacht – Trix Leeuwenburgh-van Strien

de kastanje heeft het overleefd – Trix Leeuwenburgh-van Strien

nu groeien er andere planten in de tuin – Mieke van Zijl

water heeft twee kanten – Michel Swaab

Water ah woord 06-E Pikaar-M Ikonomopoulou

“alle foto’s naar zolder”

Op de tijdlijn in het Watersnoodmuseum

In het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk, Zeeland komt de Wilnisse dijkverschuiving van 2003, als voorlaatste gebeurtenis, voor op de tijdlijn. Zie bijgaande foto’s.

Deel van de tijdlijn, 1541- 2011, met de vermelding van de dijkverschuiving van 2003 (pijlen en kader links onder). Het gele kader is hieronder groter te zien.

 

De tekst heeft het over de straten van Wilnis. Bedoeld wordt Wilnis Veenzijde, de wijk in de Polder Groot Mijdrecht meer dan 6 meter beneden NAP. Wilnis Dorp ligt op het niet verveende Bovenland. Daar waren de straten in de buurt van de kade ernstig verzakt en kwamen de woonboten scheef te liggen. Het dijklichaam was door de grote droogte te licht geworden. Er kwam een waterlaag tussen de onderkant van de dijk en de onderliggend zandlaag. Op deze waterlaag ging een stuk dijk van 60 meter aan de westzijde 5,5 meter en aan de oostelijke rand 7,5 meter schuiven. Op de foto links het verschoven deel en één van de twee (westelijke) breukopeningen. Hierdoor stroomde het water uit de Ringvaart de wijk Veenzijde in.

In het Afsluitdijk Wadden Center in Kornwerderzand

Wilnis 2003 (midden boven) ook tentoongesteld in het Afsluitdijk Wadden Center in Kornwerderzand (bezoek op 24 november 2019). NB. Onder midden de foto van de paarden die opgesloten raakten door hoogwater 2006, zie Reddingsactie paarden in Marrum.

Vandalisme jaarwisseling 2020-2021

Bij het opblazen van afvalbak beschadigden metalen delen de hoek van de bank.

Tijdens de jaarwisseling werd de afvalbak die naast de bank staat opgeblazen. Daardoor werd een hoek van de bank geraakt en de tegel werd gebroken. Zie foto’s.

Het is te hopen dat de vandalen ervan doordrongen raken dat zij hiermee ook een aanslag hebben gepleegd op alle Wilnissers die betrokken en/of getroffen waren bij de dijkverschuiving van 2003.

Tijdelijke reparatie

Op donderdag 14 januari was bij het monument een bespreking tussen de gemeente, de twee kunstenaars en de uitvoerder van het werk. Het plan van aanpak werd vastgesteld en het plan is gemaakt, wanneer het warmer weer is, van de restauratie van de bank. Verrassend was (op 21 januari) dat de gemeente dit laat weten met een bordje (foto). Een hele geruststelling. Midden dit jaar zal het monument weer in volle glorie te zien zijn.

Medewerkers van de gemeente hebben de gebroken tegel tijdelijk vervangen door een houten plaat, om verder verval te voorkomen.

 

Het informatiebord, dat op 21 januari door de gemeente is geplaatst.

Aan de wandel – Het water aan het woord

Het Algemeen Dagblad editie Groene Hart van 17 mei beschrijft een wandeling van 8 km rondom het monument. Klik op de afbeelding voor een vergroting.