2009, Platforms Marickenland (fase 1), Jan Konings

Locatie Marickenland

In het plan ’Marickenland’ (tussen Wilnis en Vinkeveen) zijn vijf platforms in het vrije veld geplaatst, primair als belevingspunten in het landschap dat terug wordt gegeven aan de natuur. Voor de plannen en voortgang zie Natuurontwikkeling Marickenland.  Platform in de letterlijke betekenis van een verhoging waar vanaf  iets goed is te overzien en waarop je op een bijzondere manier het landschap en de veranderingen daarin kunt beleven.

De platforms vallen op door hun heldere lichtblauwe kleur. De bijzondere groenblauwe kleur is te vinden op het verveners- of pionierswoning aan de Industrieweg in Mijdrecht, een rijksmonument.

Drie voetgangersbruggen verschillen, maar qua ontwerp behoren ze wel tot één familie. Er is een half open podium ter grootte van het grondvlak van een vervenershuisje en een schaalmodel van vervenershuisje met twee open uitzichten naar naar het noorden en oosten.

Op één van de bruggen is een hoge bank aanwezig. Op de rugleuning valt te lezen welke vogelsoorten er nu leven en welke hopelijk terugkomen bijvoorbeeld; blauwborst, rietzanger, wintertaling.

De Platforms Marickenland liggen allemaal langs TOP Wandelpad Marickenland, te beginnen in Vinkeveen of op de Spoordijk; een rondje van 3 kilometer. Dit pad sluit aan op de TOP Spoordijkroute (Wilnis-Vinkeveen) en het Bellopad van Mijdrecht naar Abcoude. Over een gedeelte van de spoordijk loopt het Wandelpad Marickenland parallel met deze wandelroutes, zie kaartje boven.

Platform 1: brug over de Demmeriker Zijtocht

Nabij de Bonkestekersweg, Vinkeveen

NB: deze en de andere locatie koppelingen op deze pagina naar de positie op Google Earth, werken niet met de Safari browser (Ipad).

Dit platform is feitelijk een voetgangersbrug met een mooi ontworpen brugleuning waarbij de constructie doet denken aan de balken in een vakwerkhuis.

Platform 2: brug met hoge bank

Brug over de Mijdrechtse Dwarstocht

De langste brug op de route. Geweldig gelegen. Ga eens zitten op de hoge bank en geniet van het panoramische landschap richting Mijdrecht, kijkend  over de mooie Mijdrechts Dwarstocht met zijn waterfauna. ’s Avonds kunt u van spectaculaire zonsondergangen genieten. U bent hier op een van de mooiste meditatieve plekken, in het vrije veld, in de Ronde Venen.

Vogelnamen op de rugleuning

AANWEZIGE VOGELSOORTEN: blauwe reiger   fuut   graspieper   grauwe gans   grote zilverreiger   grutto   kievit   knobbelzwaan   kokmeeuw   kolgans   kraakeend   kuifeend   meerkoet   scholekster   slobeend   smient   spreeuw   torenvalk   visdief  waterhoen   wilde eend   witte kwikstaart   zwarte kraai

NIEUWE VOGELSOORTEN NA INRICHTING: blauwborst   boomvalk   bruine kiekendief   dodaars   fitis   gierzwaluw   heggenmus   kauw   kleine karekiet   lepelaar  pimpelmees  rietgors   rietzanger   roerdomp   sperwer   tafeleend   tjiftjaf   waterral  watersnip   winterkoning   wintertaling   zwarte stern   zwartkop

Platform 3: grondvlak vervenershuisje

Langs wandelroute, ten noorden van de Mijdrechts Dwarsweg

Een platform in het veld, een halve meter boven het maaiveld, gedeeltelijk open, gedeeltelijk met planken bedekt. In de vorm van het grondvlak van een vervenershuisje, zoals die nu nog te zien is aan de Industrieweg 32, nabij de watertoren van Mijdrecht.

Platform 4: halfopen schaalmodel vervenershuisje

Langs de wandelroute, ten zuiden van de Mijdrechtse Dwarsweg

Het huisje in het veld is een verkleinde uitvoering van een vervenershuisje (veenarbeiderswoning) en doet tevens dienst als informatie-, zit- en schuilplaats. Vervenershuizen werden eind 19e eeuw gebouwd toen de polder Groot-Mijdrecht droog viel en met de ontginning begonnen kon worden.

De informatie op het huisje

Westzijde links

Marickenland maakt deel uit van Plan de Venen in het Groene Hart. Ruim driekwart van het gebied is landbouwgrond.

Parels in het landschap zijn de Nieuwkoopse en Vinkeveense Plassen en het natuurgebied Botshol. De Venen heeft grote natuurwaarde en is daarom kerngebied voor de ecologische hoofdstructuur. Marickenland is een onmisbare schakel in die ecologische hoofdstructuur.

De Venen is ook een prachtig gebied om te recreëren. Plan de Venen wil de recreatiemogelijkheden uitbreiden, passend in het landschap.

Een deel van Marickenland in de polder Groot-Mijdrecht zuid is daarvoor aangewezen. Overheden hebben afgesproken dat Marickenland in 2015 is omgevormd van landbouwgebied tot natuur- en recreatiegebied.

(op de onderste plank)  

-6m NAP   (6 meter onder de zeespiegel)

Westzijde rechts

Verandering van het landschap in de polder Groot-Mijdrecht zuid.

1000

Onbegaanbare, natte, veengebieden, doorsneden door riviertjes.

1400-1600

Ontginning door afwateringssloten, gebied wordt begaanbaar.

1600-1850

Veen wordt afgegraven voor brandstof (turf) er ontstaan plassen.

1872-1880

Plassen worden land, drooglegging voor landbouw en bebouwing.

1880-2015

Melkveehouderij, nieuwe woonwijken en industrieterreinen.

2015

Marickenland is natuur- en recreatiegebied.

Zuidzijde links

Marickenland

www.marickenland.nl

Daaronder de kaart van de regio met daarin het Marickenland aangegeven

Zuidzijde rechts.:

320 ha natuur in het oosten

175 ha recreatie in het westen

Fiets- en wandelpaden

Bruggen

Bomen en struiken

Hoger waterpeil op verschillende plekken

Hier en daar weghalen voedselrijke grond

Verbetering watersysteem

Platform 4 (detail) op 14 okt. 2018.

Platform 4 op 30 april 2024, in zeer slechte staat.

Platform 4 op 30 april 2024

Platform 5: brug met brugwachtershuisje /uitkijkvenster.

Brug over de Driehuizer Dwarstocht, langs de spoordijk

Dit platform ligt direct aan de wandelroutes: Spoordijkroute en Bellopad.

De brug heeft een bijzondere opbouw. Hier kunnen we onze fantasie de vrije loop laten gaan. Zien we een brugwachtershuisje. Of zien we de ‘brug’ als pontje met een cabine voor de pontjesbaas. U kunt de Veenmolen ook heel mooi “inlijsten” (foto onder).

kunstenaar
naam	Jan Konings
geboortejaar	1966
geboorteplaats
woonplaats	Rotterdam
website	is er wel maar er is geen informatie
object
titel	Platforms Marickenland (fase 1)
onthulling / ingebruikneming	24 juni 2009 door gedeputeerde Bart Krol en wethouder Ingrid Lambregts
budget / begroting / kosten	Gefinancierd door de Provincie Utrecht (Agenda Vitaal Platteland, culturele planologie), de Europese Unie en Gemeente De Ronde Venen
formaat	Platform 1: brug over de Demmeriker Zijtocht 138,5b x 111h x 1055,5Platform 2: brug met hoge bank Brug: 139,5b x 115h x 1958l. Hoge bank: 373b, zitting ter hoogte van brugleuning, op 115 cm vanaf het brugdek, 41,5d (3 planken). De rugleuning 89h heeft een lichte knik (na 3   planken), daarop 5 planken met gefreesde teksten. Voetsteun is op de brugleuning gelast op de hoogte van 53 cm en is 20 cm diep. Het paneel Toekomstbeeld Marickenland, een doorzichtige natuur-illustratie werd in september 2018 tegenover de bank aan de brugleuning geplaatst.Platform 3: grondvlak vervenershuisje 900b x 509d, op palen, 30cm boven maaiveldPlatform 4: halfopen schaalmodel vervenershuisje 153b x 301d x 192h op 6 poten 5ØPlatform 5: brug met brugwachtershuisje/uitkijkvenster. 139b x 113h x 1201,5l Brugwachtershuisje 127b x 78d x 216h (grootste maten).
technieken	Lassen
materialen	Stalen profielen, eikenhout, groenblauwe verfkleur RAL 6432.
uitvoering	Dienst Landelijk gebied
omschrijving	Vijf platforms in het vrije veld. Drie verschillende voetgangersbruggen maar wel tot één familie behoren. Een half open podium ter grootte van het grondvlak van een vervenershuisje en een schaalmodel van een vervenershuisje.  Platform in de betekenis van een verhoging waar vanaf  iets goed is te overzien en waarop je op een bijzondere manier het landschap en de veranderingen daarin kunt beleven.  Het beleven ligt aan de basis van het ontwerp van deze objecten.
locatie
soort locatie	Polderland teruggegeven aan de natuur
adres	Marickenland, zuidoostelijk deel van de polder Groot Mijdrecht.
plaats	Vinkeveen, Wilnis
opdrachtgever/opdracht
opdrachtgever	Provincie Utrecht (Agenda Vitaal Platteland, culturele planologie), en de  Gemeente De Ronde Venen.
soort opdrachtgever	Provinciale, gemeentelijke  overheid
soort opdracht	Kunstopdracht openbaar

Bellopad

Spoordijkroute (Wilnis-Vinkeveen)

Natuurontwikkeling Marickenland

Kunstwerken in de buurt

https://www.butink.nl/2019-wuivend-riet-en-deinende-sloepjes  In de nieuwe wijk Vinkeveld, aan de wandelroute Marickenland 

https://www.butink.nl/2005-act-of-mercy-tineke-smith  Bij het Veenlanden College, Bonkestekerweg, aan de wandelroute Marickenland

https://www.butink.nl/2009-re-peat-jay-bakker  Dit kunstwerk tussen platform 4-5 is vergaan

De promotiefolder uit 2009 – Platforms in Marickenland

Woord vooraf bij het lezen van de onderstaande tekst (uit 2009).

Vanaf 2010 is er een kentering gekomen in het kunstbeleid van de overheden, zo is in november 2012 het CBK-UTRECHT opgeheven, maar ook het het Zangsporen-programma (genoemd in de wandelroute Marickenland ) en in onze gemeente de Adviescommissie Beeldende Kunst. De vermelde websites werken niet meer. Hoe het verder zal gaan met de kunstzinnige aankleding van Marickenland is niet bekend.  Het is mogelijk dat het bij fase 1 blijft. 

Marickenland, een gebied van circa 500 hectare tussen Mijdrecht en Vinkeveen, staat aan de vooravond van grootschalige veranderingen. Om deze transformatie te ervaren en zichtbaar te maken creëerde kunstenaar en ontwerper Jan Konings een plan waarbij hij gebruik maakt van zogenaamde Platforms. Ze dienen als ver­hogingen om de omgeving te overzien, als bruggen die het land verbinden, maar ook als attracties die op een subtiele manier verwijzen naar betekenissen in dit gebied.

De Ronde Venen is een landschap van ont­ginnen, uitvenen, droogmaken en bewonen. 5000 jaar geleden lag hier het hoogveen 4 meter boven NAP. Nu ligt het zelfs tot 6 meter onder NAP. Om de bodemdaling een halt toe te roepen en om de natuurwaarden in het hele veenweidegebied te verbeteren zijn er voor de toekomst plannen gemaakt voor na­tuur, recreatie en verbeterde landbouw.

Marickenland is zo’n toekomstig natuur­gebied waarvan de eerste 90 hectare inmid­dels is ontsloten. Kunstenaar en ontwerper Jan Konings is door het Centrum Beeldende Kunst Utrecht gevraagd om zijn visie te ge­ven op de transformatie van dit landschap en voorstellen te doen voor inrichting van het gebied.

Terwijl de natuuringenieurs zich bui­gen over de haast onmogelijke taak om de toekomst in te tekenen op basis van natuurdoelstellingen, milieurichtlijnen en beschikbare financiële middelen, kan de kunstenaar zich veroorloven om los van de beleidskaders zijn gedachten te vormen. Wat is de bedoeling van dit alles? Wat is de waarde ervan voor de diverse gebruikers, die variëren van de hondenbezitter tot de auto­mobilist die dagelijks het Groene Hart door­kruist. Konings beschouwt de inrichting van Marickenland met natuur niet als het her­stellen van het cultuurhistorisch landschap van weleer – sinds het jaar 1000 is dit gebied immers al een productielandschap – maar als een nieuw te ontwerpen cultuurlaag waarin de behoeften voor de komende decennia een plek moeten krijgen.

Konings ondersteunt de landschapsarchi­tecten van de Dienst Landelijk Gebied bij de uitwerking van de totale inrichtingsvisie. Zo maakt Marickenland op macroniveau deel uit van het Groene Hart als rustpunt tussen de grote steden en is het op microniveau de verblijfplaats van kikkers en insecten. Zelfs de automobilist is, of je het nu wilt of niet, gebruiker van het landschap: Marickenland wordt doorsneden door drukke wegen zoals de N201 en de N212. In zijn ontwerp tracht Konings deze ogenschijnlijke tegenstrij­digheden met elkaar te verbinden en een samenhangend gezicht te geven.

Een verzameling van Platforms

De eerste stap in het plan is in het voorjaar van 2009 gerealiseerd. Platform 1 tot en met 5 geven een beeld van de wijze waarop het plan

Platform Marickenland zich verder kan ont­wikkelen. De titel Platform is door Konings zorgvuldig gekozen. Een platform is een letterlijke verhoging van waaruit iets goed is te overzien. Maar het betekent ook een podium voor ideeën, waar ruimte is voor de behoeften van gebruikers van dit gebied. Zo zijn er al de nodige wensen in kaart gebracht. Te denken valt aan een picknickplaats, een vissteiger, een faunatunnel of een pleister­plaats voor de scoutingclub. Ook platform in de betekenis van ‘programma als grondslag voor het handelen’ vinden we terug in het plan. Konings is inmiddels begonnen met de aanleg van een catalogus van voorbeeld­platforms waar een keuze uit kan worden gemaakt. Deze dient als basis voor de ver­dere inrichting van Marickenland. Voor het Centrum Beeldende Kunst en Jan Konings ligt hier de uitdaging: mee ontwikkelen aan het gebied door de vele functies en wensen via deze overkoepelende visie te verbinden. In 2015, het jaar dat de inrichting voltooid moet zijn, geven de platforms Marickenland een uniek en sterk eigen gezicht.

Platforms Marickenland, 2009 (fase 1)

Kunstenaar: Jan  Konings (foto)
Advies: Centrum Beeldende kunst Utrecht, Maarten van Wesemael, adviescommissie beeldende kunst De Ronde Venen
Coördinatie: Centrum Beeldende kunst Utrecht i. s. m. Dienst Landelijk Gebied
Realisatie: Dienst Landelijk Gebied
Wandelroutes: Wandelpad Marickenland, een rondje van 3 kilometer en sluit aan op de wandeling Spoordijkroute.
Platform Marickenland komt tot stand in op­dracht van de stuurgroep Marickenland. Hierin zijn vertegenwoordigd: Provincie Utrecht, Staatsbosbeheer, Gemeente De Ronde Venen, Hoogheemraadschap Amstel,  Gooi en Vecht.
Kunstvisie, bruggen en platforms voor na­tuurgebied deel l werden gefinancierd door Provincie Utrecht (Agenda Vitaal Platteland, culturele planologie), de Europese Unie en Gemeente De Ronde Venen (recreatie).
Tekst: Ella Derksen
Fotografie: Ralph Kämena
Grafische vormgeving: Herman van Bostelen
Centrum Beeldende Kunst Utrecht CBKU
030.2307910
www.cbk-utrecht.nl   (inmiddels opgeheven)